Dubvrako Detoni sinh năm 1937 tại Križevci, Croatia, là một nhạc sĩ, một nghệ sĩ dương cầm và một nhà thơ. Tôi chú ý đến chùm thơ của ông được giới thiệu trên số thứ nhất tháng Năm 2010 của tạp chí điện tử Poetry International Web có lẽ trước hết bởi sự ngắn gọn, cô đọng. Và sau nữa, bởi một thứ nhịp điệu rất đặc biệt trong những bài thơ văn xuôi của ông, cho dù tôi chỉ có thể cảm nhận nó qua một ngôn ngữ trung gian là tiếng Anh. Cuối cùng, nhân tố bí ẩn, phức tạp nhất nhưng cũng kích gợi nhiều liên tưởng nhất, chính là tạo hình trong thơ của Dubvrako Detoni. Ông vẫn tiếp tục những kinh nghiệm tạo hình được khai mở từ thơ ca siêu thực, thể hiện những ý niệm độc đáo về cơ thể, về dục tính.
Những bài thơ ngắn thường kích thích ham muốn dịch của tôi. Nhưng lần nào cũng vậy, cái súc tích của thơ luôn làm tôi thấy rõ cái tưởng như trong suốt, giản dị trên bề mặt của ngôn ngữ lại chính là chỗ ta đối mặt với kinh nghiệm hữu hạn của ngôn ngữ của ta. Trong chùm thơ của Detoni, tôi chỉ có thể tạm thời chuyển ngữ được hai bài, và bài mà tôi thích nhất “Unisons” lại là bài mà tôi bó tay khi vốn ngôn từ của tôi dường như loay hoay không tìm được những khả thể biểu đạt mới.
Đường link giới thiệu thơ Dubravko Detoni: http://croatia.poetryinternationalweb.org/piw_cms/cms/cms_module/index.php?obj_id=17129&x=1
Dubravko Detoni còn được biết đến nhiều trong tư cách một nhạc sĩ ấn tượng, theo khuynh hướng avant garde của châu Âu đương đại. Âm nhạc của ông tiếp tuc truyền thống thể nghiệm từ các bậc thầy mà ông đã từng theo học như John Cage, Karlheinz Stockhausen, György Ligeti, Witold Lutoslawski. Ông kết hợp cấu trúc giao hưởng với âm nhạc điện tử (sound art, noise art). Tìm kiếm trên mạng, có thể tiếp cận âm nhạc của Detoni qua trang web sau đây: http://continuo.wordpress.com/?s=detoni
Tôi đã nghe thử “Graphie and Phonomorphia”. Rất khó nghe. Một album mà dường như giai điệu đã bị giải thể. Các kỹ thuật phối ghép sound art, noise art rất cầu kỳ và không dễ cảm thụ. Chắc chắn đó không phải là thứ âm nhạc để thỏa mãn những cảm giác dễ dãi và hẳn là nếu can đảm vượt qua sự dễ dãi, người ta sẽ thấy được bù đắp khi khám phá cõi bất định, phi giai điệu, đầy những xung động không thể diễn giải của âm nhạc Detoni.
*
Love call
I will clothe myself in your voice, in your voice, and invisibly I will go out into the street. I will stand there with your voice, with your voice inside me, and houses will pass me by like tired, half-sunken steamships. And it will last a hundred years, a hundred years, until birds take over your voice, your voice, to remind me I have to move on.
Tiếng gọi tình yêu
Anh sẽ bọc mình trong giọng nói của em, trong giọng nói của em và tàng hình bước ra ngoài phố. Anh sẽ đứng đó với giọng nói của em, giọng nói của em ở trong anh, và những ngôi nhà lướt qua anh như những con tàu mệt nhoài, chừng đang đắm. Và anh sẽ đứng đó đến cả trăm năm, cả trăm năm, cho đến khi lũ chim thế giọng nói của em, giọng nói của em, nhắc nhở anh cần đi tiếp.
Geometry of your body
The geometry of your body always comes over me insidiously: deaf entanglement of triangles and circles, a musical score to the pathless paths of biblical curses, a web of swelling beyond chemistry, openings of the cosmos’ vocals filling me with dimmer and dimmer signs, immobile, ever dangerous fear stolen from the valley of dead guards.
Hình học thân thể em
Bao giờ cũng vậy, bằng một cách thật quái quỷ, hình học thân thể em bao choán lấy anh: một rào chắn điếc thinh những hình tròn và tam giác, một bản tổng phổ cho những con đường không lối của những lời nguyền trong kinh thánh, một mạng lưới những chỗ tấy sưng mà hóa học không thể nhận biết, những khúc dạo đầu bản xướng âm của vũ trụ lấp đầy anh bằng những ký hiệu mỗi lúc lại nhòa mờ, bằng nỗi sợ hãi bất động, khốc hại chưa từng trải nghiệm được lấy trộm từ thung lũng của những viên lính canh đã chết.
Hải Ngọc dịch
Nguồn: Poems by Dubravko Detoni, bản dịch Anh văn của Miloš Djurdjević, tạp chí Poetry International Web , 1 May 2010
hải ngọc's Weblog 